door Robert Stamboliev
Ik zal eerst iets vertellen over de ontwikkelingen van de laatste jaren in Voice Dialogue land om aan te geven hoe het thema op de agenda is gekomen. Daarna zal ik jullie deelgenoot maken van mijn gedachten over Kwaliteit in het Voice Dialogue werk.
Hal en Sidra Stone ‘ontdekten’ Voice Dialogue in de zeventiger jaren en zijn sindsdien actief betrokken bij de verdere ontwikkeling ervan. Een keuze die ze heel vroeg in het proces gemaakt hebben is om VD niet te certificeren. Hal en Sidra wilden een open systeem, zonder hierarchie en machtsstrijd. Deze benadering trok vrije geesten aan van divers pluimage. De methode kon aldus toegepast worden in combinatie met andere benaderingen en geïntegreerd worden in andere stromingen. Zoals daar zijn de psychiatrie (werk met stemmen hoorders), verschillende therapeutische richtingen, meditatie (recentelijk de Big Mind benadering in Zen), coaching, organisatieontwikkeling en meer. VD wordt nu in allerlei opleidingen – van NLP tot Pabo en intuïtieve ontwikkeling – meer of minder diepgaand onderricht. Dit heeft ertoe geleid dat het werk zich heeft verspreid en op steeds meer gebieden zijn sporen nalaat. Heel mooi.
Ook in het buitenland heeft het werk zich verspreid en zijn er nieuwe ontwikkelingen. Zo zijn er al jaren opleidingen in Nederland, Frankrijk, Engeland, Noorwegen, Rusland, Finland, Zwitserland en Italië. In Italië kun je zelfs aan de universiteit van Siena een Masters degree in communicatie krijgen, helemaal gebaseerd op VD en de psychology of selves. Let wel, VD an sich is ook daar niet gecertificeerd.
Hier kleven echter ook nadelen aan. Doordat er geen certificering en kwaliteitscontrole is bieden steeds meer mensen Voice Dialogue sessies en opleiding aan en zetten dit bij hun aanbod op internet, ook na slechts twee dagen training. Voor iemand die net een VD boek gelezen heeft en een ervaren begeleider zoekt, is het lastig. Als je VD googlet kom je alleen al in Nederland honderden hits tegen van begeleiders en zo’n vijftien á twintig opleidingen. Hierbij is het vaak lastig om het niveau van de begeleiders in te schatten. Voor begeleiders die al jaren met het werk bezig zijn, hier veel in geïnvesteerd hebben in termen van studie en opleiding, buitenlandse reizen en supervisie, is het ook wat zuur dat dit niet zichtbaar is voor het publiek.
Dit proces – verdunning noem ik het maar – vindt momenteel in veel landen plaats en heeft dus ook zijn keerzijde. Er ontstaat nu de behoefte, zowel bij cliënten als aankomende studenten, aan meer duidelijkheid omtrent kwaliteitscriteria. Ik was deze zomer in the VS en sprak daarover met Hal en Sidra en later ook met een paar senior trainers met elk hun eigen instituut. Ook hier leefde dit thema. Hal en Sidra hebben er langzamerhand ook genoeg van dat iedereen die een keer een lezing of workshop bijwoonde in zijn CV zet door hen opgeleid te zijn, vaak vergezeld van een snapshot genomen tijdens een pauze. Terug in Europa besprak ik dit met de mensen van de centra in Italië en Frankrijk. Ook hier was er een sterke behoefte de criteria te benoemen en communiceren. Synchroon hiermee bemerkten wij dat in verschillende landen mensen waar we weinig tot niets van weten begonnen zijn om VD certificaten uit te geven. Vanzelfsprekend zonder overleg met de grondleggers. Ook dit droeg bij aan een gevoel van urgentie.
Iedereen is het er dus over eens dat de tijd rijp is hier wat aan te doen. Echter, als je zoiets gaat doen is de valkuil door te schieten naar rigiditeit en certificering en hiërarchie. Dat willen we natuurlijk niet. Njet. Het gaat hierbij om een Aware Ego dat de balans houdt tussen aan de ene kant criteria/regels en aan de andere kant vrijheid.
Nu ben ik al een jaar of dertig bezig met T’ai Chi (de laatste jaren wat minder fanatiek) en de ervaring daarmee heeft mij geïnspireerd. T’ai Chi, in tegenstelling to Judo en Aikido, heeft geen ‘certificering’, er zijn geen gele, bruine, zwarte banden en dergelijke. Wat de T’ai Chi meesters door de eeuwen gedaan hebben, is de principes beschrijven – vaak heel poëtisch – om de aankomende student daarmee een kompas te geven bij het zoeken naar een geschikte leraar. Deze principes zijn beschreven in de Klassieke Teksten. Ik heb hier zelf veel aan gehad. Mijn eerste ervaring met T’ai Chi was wat vreemd en de betreffende ‘leraar’ had nog nooit gehoord van deze principes. Ik ben toen verder gaan zoeken en vond toen mijn Chinese leraar Ho. Daar kwam ik thuis. In de Klassieken staan de principes beschreven die T’ai Chi effectief maken, zowel voor gezondheid als vechtkunst. Ze zijn beschreven niet als rigide vorm maar als proces.
Hierdoor geïnspireerd ben ik begonnen een aantal VD vaardigheden in kaart te brengen en op een rijtje te zetten. Je zou kunnen zeggen dat dit de ITP principes zijn. Met de andere hiervoor genoemde leraren is er momenteel een dialoog gaande om te onderzoeken in hoeverre zij deze onderschrijven dan wel andere principes waarderen. We hebben allen het gevoel dat de tijd rijp is om meer uit te wisselen en internationaal samen te werken. Op het moment zijn we aan het onderzoeken wat de juiste vorm hiervoor is. In elk geval zijn we al bezig een internationale website op te zetten waar de kwaliteitscriteria worden benoemd. Tevens zal op deze site een resource directory komen van facilitators en trainers over de hele wereld. Hierbij dienen de VD begeleiders naast algemene informatie over plaats en werk ook te vermelden door wie en hoe lang ze zijn opgeleid. Meer nieuws volgt.
Wat maakt het werk effectief? Welke vaardigheden dient een VD facilitator in zichzelf te hebben ontwikkeld en welke capaciteiten als begeleider vloeien daaruit voort?
De Principes van het ITP
Een goed opgeleide facilitator hoort aan de volgende eisen te voldoen.
Vanzelfsprekend wordt geacht bekendheid met theorie van VD en de Psychology of Selves en het overzicht van de verschillende gebieden zoals benoemd in het boek van Hal en Sidra Thuiskomen in Jezelf. (Aware Ego, Primary Selves, kwetsbaarheid, kracht, instinctieve en demonische energieën, spirituele energieën, bindingspatronen in relaties)
Daarnaast heeft iemand voldoende proces werk gedaan met de bovenstaande gebieden, zodat deze diepgaand zijn ervaren en geïntegreerd. Een dergelijk proces duurt over het algemeen minimaal anderhalf jaar voor ervaren mensen.
Het eigen proces bestaat uit de volgende kenmerken:
- Bewustzijn en ervaring van de eigen Primary Selves;
- De ontwikkeling van een Aware Ego;
- Bewustzijn en ervaring van de eigen Kwetsbaarheid. Deze goed kunnen ‘voeden’ en beschermen en via een Aware Ego kunnen communiceren;
- Acceptatie van de Disowned Selves;
- In contact zijn met het eigen onbewuste, via dromen en dagdromen;
- Kennis en ervaring met diepere lagen, de eigen spiritualiteit en het archetypische niveau;
- Contact met het eigen lichaam, de adem, stem, de centra van buik, borst, hoofd;
- Kennis en ervaring met energie; gecentreerd zijn, alerte ontspanning, verbinding hemel en aarde, Ook van energie tussen mensen, de zgn. linkage.
De vaardigheden vloeien deels voort uit het eigen bewustzijnsproces, maar dienen ook getraind te worden en theoretisch onderbouwd te zijn. Kenmerken:
- Authenticiteit in het werk, de eigen unieke stijl die bij je past is ontwikkeld;
- In het Hier en Nu kunnen zijn;
- Onvoorwaardelijke acceptatie van de cliënt;
- In staat zijn om met Kwetsbaarheid te werken;
- In staat zijn om met machtsthema’s te werken;
- In staat zijn om te werken met het onbewuste; middels werk met dromen, fantasieën, visualisaties, archetypen;
- In staat zijn om te werken met relatie thema’s. De theorie van de bindingspatronen kunnen toepassen;
- Bewustzijn van de bindingspatronen die kunnen ontstaan tussen cliënt en begeleider (overdracht en tegenoverdracht);
- Voldoende energetische vaardigheden hebben ontwikkeld; dat wil zeggen kunnen werken vanuit een gecentreerde positie, verbonden ‘met hemel en aarde’, in een alerte ontspanning, bewust kunnen omgaan met de energetische ‘linkage’ met de cliënt, energieën kunnen ‘strekken’ ;
- Resonantie en inductie. Deze energetische principes verdienen een aparte vermelding. De begeleider is zelf het instrument en maakt gebruik van zoveel mogelijk aspecten van zichzelf;
- Verder dient een begeleider een Aware Ego te hebben in relatie tot een aantal polariteiten, zoals: personal – impersonal; special – ordinary, actie – zijn.
Nawoord. Het is de bedoeling deze principes te zien als een proces, niet een statische toestand. Ze kunnen steeds meer verfijnd worden, er is geen limiet. Vergelijk dit met het verhaal van de gerenommeerde T’ai Chi meester die na 30 jaar zijn oude leraar tegenkomt en als ze dan weer sparren het gevoel heeft dat hij in 30 jaar niets geleerd heeft. Waarop de oude meester zegt: “Maar ik heb ook al die tijd geoefend”.
Instituut voor Transformatiepsychologie, Bergen NH, Nederland
15 september 2008
