In moeilijke tijden leer je mensen kennen. Zeggen we. Het is in elk geval een tijd waarin we onszelf ‘anders’ leren kennen. We ontwikkelen immers onze zelfkennis in ontmoeting met de wereld om ons heen. Zonder wereld geen ik. Als de wereld gaat verschuiven, gaat er iets in ons ‘ik’ verschuiven.
Wat doet deze tijd met jou? Het is interessant om erbij stil te staan. Wat was jouw manier van reageren op verandering? Crisis is een mooie kans om jouw zelfkennis te vergroten. Te verdiepen. Je leert hoe je reageert op stress en verandering. En nu je gewend raakt aan verandering, maar er is nog steeds een nieuwe wereld om je heen, biedt het ook mogelijkheden op een andere manier te kijken naar jouw talent.
Stress
Mogelijk reageerde je aan het begin van deze crisis met een stress-reactie. Althans, bij de meeste mensen werkt dat zo. De basispatronen van freeze, fight, flight. Je kent ze wel. Bij een collectieve ‘stress’ als deze is het meestal niet zo dat je maar één reactie hebt. Verschillende ‘delen’ van jou kunnen verschillend reageren. Het is maar net wie er aan het stuur zit. Vaak is er wel een dominant ‘zelf’ dat de leiding neemt. Het is interessant, vanuit de theorie van ‘Psychology of Selves’ van Hal & Sidra Stone (in Nederland vertegenwoordigd door het ITP van Robert Stamboliev) om op te letten welke delen van jouzelf wakker worden in deze bijzondere tijd. Aan de hand van mijn persoonlijke ervaringen kan ik dit verduidelijken. Hoe reageerde ik op de crisis, of beter gezegd: ‘welke ikken (Selves) traden de afgelopen maanden naar voren, in mijn reactie op de crisis?’
Een deel van mij viel bijna direct stil, het kostte het moeite het huis uit te komen, aan de gang te blijven. Ik voelde een weerstand om nog aan het leven mee te doen, me aan te passen aan de nieuwe situatie. Werd als reactie op het ‘thuiswerken’ minder gedreven en vond mijzelf vaker doelloos in mijn oude tuinstoel in de zon. Ik merkte dat ik minder scherp was, het overzicht kwijtraakte, minder kon plannen. Digitaal ‘onderdook’ in de Teams-meetings, camera en micro op ‘uit’ zette en stiekem een kop koffie ging halen. Voelde me een ‘drijvend rubberbootje’, zonder stuurman. Ik was verrast mijzelf zo te ervaren.
Een deel van mij reageerde met ontkennen, het valt toch wel mee, ik kan wel naar het stadspark hoor, ik ga toch langs bij mijn moeder. Ik laat me niet gek maken. Maar vervolgens merkte ik ook fysieke vermijdingsdrang: die hardlopers in het bos, ik ging op steeds vroegere uren. En toen een cliënte niet in ‘Teams’, maar onverwacht in mijn werkruimte verscheen raakte ik geblokkeerd, kon niet meer nadenken. De ‘security guard’ in mij was plots sterk op de voorgrond. Het lukte me niet om af te stemmen en ik besloot het gesprek te beëindigen. Om enkele dagen later opnieuw af te spreken, op gepaste afstand, wél in open contact met de cliënte. De situatie was niet anders, maar in mijzelf was de ‘betrokken professional’ weer aan het stuur gekomen.
Een deel van mij wilde in die eerste fase van de crisis graag in actie komen, de nieuwe situatie eigen maken om er weer een leidende plek in te veroveren. De situatie beheersen, in control komen. Meetings houden. Het aanvallen van de verandering, om zo snel mogelijk weer ‘in charge’ te zijn. Maar ik bemerk eerlijk gezegd dat deze actie-reactie-vrouw grotendeels ‘uit’ staat, de afgelopen maanden. Creatief, nieuwe plannen? Nou nee. Dat had ik niet verwacht hoor. Want ik ben juist een gedreven, creatief persoon. Waarom ging ik niet, zoals al die anderen op Linked In, nieuwe-goede-daden-uitdenken? Waarom was ik niet de eerste die nieuwe producten lanceerde? Mijn gave is toch gangmaken, ideeënkracht? Mijn sterke ‘geestdriftige ik’ lijkt naar de achtergrond verschoven! Interessant….deze tijden van crisis.
Wat was jouw reactie in de eerste weken? En hoe heeft het zich daarna ontwikkeld? Herken je ook verschillende ‘Selves’, zo gaandeweg de weken en maanden? En kun je er met mildheid en verrassing naar te kijken? Mag je zijn wie je bent en kun je alle aspecten van jouzelf met zelfliefde erkennen? Zodat jij kunt ontspannen?
Want weet, als je jouw ‘Selves’ niet met liefde erkent, kun je verkrampen en dat brengt meestal niet veel goeds. Wat mij ook gebeurde. Ik was teleurgesteld in mezelf, omdat ik niet genoeg in actie kwam. Gevolg: ik mocht de tuinstoel niet meer in, werd doodmoe van Zoom, voelde me somber worden en werd steeds panischer voor hardlopers. Durfde geen verse boontjes meer te kopen en daarna ook geen brood meer. Werd boos op mezelf en sneller boos op anderen. Te weinig aandacht voor mijn kwetsbaarheid in deze nieuwe situatie leidde tot verkramping. Opletten geblazen!
Gelukkig kan ik mezelf een beetje begeleiden. Mildheid geeft lucht en ontspanning. Het is goed gekomen met mijn boodschappen en ook met mijn humeur.
Talent
Goed. Hoe jouw ‘Selves’ ook reageren in tijden van stress, wees er positief nieuwsgierig naar. Want hierin is ook iets anders merkbaar. Als je een beetje gaat ontspannen in deze nieuwe wereld, zal jouw essentie, de spirit zich roeren. Ook jouw talent wil zich verhouden tot deze nieuwe wereld.
Als we uit ons gewoonteleven worden gegooid, zoals nu door deze crisis, zal Talent geïnteresseerd zijn deze nieuwe wereld te betreden. Door de opschudding van de verandering is daar zelfs meer ruimte voor. Talent zal zich laten zien en horen, zal zich manifesteren. De muren van gewoonte-zelf, of je ‘Primary Selves’ in termen van Voice Dialogue, zijn even weggevallen of zijn op z’n minst diffuus geworden. Dat brengt kwetsbaarheid én vrijheid.
In een situatie van verandering zijn mensen ondanks het ongemak óók ontvankelijker voor het ontwikkelen van zelfkennis, verlangen zij meer naar het vormgeven van zichzelf vanuit hun werkelijke aard en zijn zij beter in contact met verloren delen van zichzelf. Zij kunnen zich gemakkelijker afstemmen op zichzelf en staan opener voor de ‘roep’ van het talent.
Wat zie je bij jouw collega’s? Welke kracht, schoonheid en talenten zie je oplichten in deze crisis? Hoe wordt de invulling van de rol of worden de taken nog persoonlijker ingekleurd? Met meer eigenheid? Waar zie je passie wakker worden, ondanks of juist dankzij deze crisis? Bekijk jouw naasten eens met deze blik, zie je verandering? Beoefen dit Talent-gericht kijken.
Waarschijnlijk heeft jouw Talent in de afgelopen maanden ook getrild en heeft het zich gemanifesteerd. Heb je het opgemerkt ? Wat ging je ineens doen wat je beviel, waar je blij van werd, wat je misschien eerder wegstopte of waar je geen tijd of aandacht aan gaf, of wat niet zo aansloot bij jouw gebruikelijke manier van doen? Wat manifesteerde zich óók, ontegenzeggelijk, in de afgelopen maanden, naast de primaire reacties op de crisis? Wat lichtte op, misschien juist te midden van jouw primaire reflexen van reageren. Wat kwam vrij? Welke wezenlijke kwaliteit van jou kreeg ruimte?
Waar ik voor uit mijn stoel kwam, was het sturen van werkelijk gemeende ‘hoe-gaat-het-met-je’ mailtjes aan mijn cliënten en sommige opdrachtgevers, het schrijven van enkele corona-gedichten. Het gaan wandelen met hond op plekken waar ik normaal nooit kom. En vooral: het warmer gevoelde zorgdragen voor mijn cliënten. Mijn vermogen tot contact werd scherper, meer helder, gesprekken werden dieper. Ik liet mijn structuren van begeleiden los. Cliënt en ik kwamen samen tot wonderlijke inzichten over leven en bestemming. Ik voelde verdriet boven de stad. Ik voelde mijn kwetsbaarheid. Ik dacht na over de ziel.
Ik schrijf. Houd meer van de mensen. Het leven voelt kwetsbaar en licht tegelijk. Het is wie ik ‘ook’ ben en wat nu, dankzij de verandering sterker oplicht in mijzelf. Het bewustzijn hiervan maakt me blij. Door de getemperde passie en geestdrift, ontstaat meer ruimte voor mijn stille, geroerde hart.
Tekst: Dinja van Gestel,
directeur en consulent van vestiging Breda van Van Ede & Partners
